Θέατρο Απόλλων: Το «στολίδι» της Ερμούπολης κουβαλάει μία ιδιαίτερη ιστορία

Του Νικόλα Μπάρδη

Το Δημοτικό Θέατρο Απόλλων αποτελεί αναμφίβολα το έμβλημα της Ερμούπολης και συνδέεται άρρηκτα με την ιστορία της πρωτεύουσας των Κυκλάδων. Η πόλη, δημιούργημα των προσφύγων στις αρχές του 19ου αιώνα, αποτέλεσε ένα κοινωνικό, οικονομικό και αρχιτεκτονικό θαύμα, με εκπληκτική για την εποχή πνευματική κίνηση και ακτινοβολία. Σ’ αυτή λοιπόν την περιοχή δημιουργήθηκε το πρόσφορο έδαφος για τη δημιουργία του πρώτου λυρικού θεάτρου της Ελλάδος.

Στις ημέρες μας στο Θέατρο Απόλλων πραγματοποιούνται σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις. Καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους φιλοξενεί θεατρικές παραστάσεις, καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, καθώς και διεθνή φεστιβάλ, μεταξύ άλλων, όπερας, μουσικής και χορού από τοπικούς αλλά και διεθνείς καλλιτέχνες.

Τα Φεστιβάλ που δίνουν δυναμικό παρόν στο πρόγραμμα «Σύρος Πολιτισμός» εδώ και αρκετά χρόνια και προσφέρουν θέαμα υψηλής ποιότητας για τους λάτρεις της όπερας, της μουσικής, του χορού και της τέχνης, είναι τo Διεθνές Φεστιβάλ Αιγαίου, το Διεθνές Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής Κυκλάδων, το Διεθνές Φεστιβάλ Κινουμένων Σχεδίων “Animasyros”, το Διεθνές Μουσικό Φεστιβάλ Σύρου, το Syros Jazz Festival, το Πανελλήνιο Χορωδιακό Φεστιβάλ Ερμούπολης, το Φεστιβάλ Κιθάρας, το Φεστιβάλ Ρεμπέτικου κ.ά.
Μία μικρή έκθεση «αναμνήσεων» στον τελευταίο όροφο του θεάτρου, φιλοξενεί ευρήματα Συριανών και άλλων καλλιτεχνών, παλαιές αφίσες και προγράμματα, χειρόγραφα και θεατρικού περιεχομένου έντυπα, πλούσιο φωτογραφικό υλικό και αντικείμενα που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ιστορία του.

Σύντομη Ιστορική Αναδρομή

Η ανάγκη εύρεσης μόνιμης θεατρικής στέγης για την έντονη καλλιτεχνική δημιουργία που από το 1828 εκφραζόταν σε παραπήγματα, ξύλινες αποθήκες, λέσχες και καφενεία της Ερμούπολης, οδήγησε το τότε Δημοτικό Συμβούλιο στην απόφαση ανέγερσης θεάτρου στην καρδιά της πόλης.
Η κατασκευή του θεάτρου ολοκληρώθηκε σε δύο μόλις έτη (1862-1864) σε σχέδια του αρχιτέκτονα Πιέτρο Σαμπό. Στη σχεδίασή του διακρίνονται πρότυπα και επιρροές από τέσσερα τουλάχιστον ιταλικά θέατρα: τη Σκάλα του Μιλάνου (1776), το ανακαινισμένο θέατρο “San Carlo” της Νάπολης (1816), το ακαδημαϊκό θέατρο στο Castelfranco (1745) και το “Teatro della Pergola” της Φλωρεντίας (1755). Αυτές οι επιρροές το καθιστούν μοναδικό για τα ελληνικά δεδομένα, και δίνουν βενετσιάνικο αέρα στον σύγχρονο αστικό ιστό.
Τα εγκαίνια του κτιρίου πραγματοποιήθηκαν με ιδιαίτερη επισημότητα και αίγλη στις 20 Απριλίου 1864, παρουσία του εμπνευστή του, Μικέ Σαλβάγου, με την όπερα “Rigoletto” του Verdi, και παράλληλες παραστάσεις τη “Favorita” του Donizetti, την “Traviata” και το “Ballo in maschera” του Verdi.
Το θέατρο γνώρισε μεγάλες δόξες, ακολουθώντας τη μοναδική πορεία και ευημερία της Ερμούπολης, ενώ φιλοξένησε στην σκηνή του διακεκριμένους καλλιτέχνες και μεγάλους θιάσους από την Ελλάδα και το εξωτερικό, με ποικίλο ρεπερτόριο και με έμφαση στο λυρικό θέατρο. Συνέχισε, μάλιστα, να προσελκύει το καλλιτεχνικό ενδιαφέρον γνωστών θιάσων ακόμα και όταν είχε αρχίσει να γίνεται αισθητή η οικονομική παρακμή της πόλης, από τις αρχές του 20ου αιώνα ως το Μεσοπόλεμο. Την περίοδο της Κατοχής το θέατρο χρησιμοποιήθηκε από την ιταλική και κατόπιν τη γερμανική φρουρά σαν κινηματογράφος. Με την απελευθέρωση, συνέχισε τις κινηματογραφικές προβολές, φιλοξενώντας σποραδικά και θεατρικές παραστάσεις.
Τελευταία αναλαμπή του, το θεατρικό έργο «Σκιά» του Ντάριο Νικοντέμι με τη Μαρίκα Κοτοπούλη, στην τελευταία -επίσης- παράσταση της ζωής της (1953). Λίγο μετά, το θέατρο έκλεισε, αφού κρίθηκε επικίνδυνο και ακατάλληλο να φιλοξενεί καλλιτέχνες και κοινό. Το 1970, ξεκίνησε μια πρώτη προσπάθεια ανακαίνισής του, που όμως έμεινε ημιτελής λόγω έλλειψης πόρων, ενώ προκλήθηκε μεγάλη αλλοίωση στο εσωτερικό του.
Η αποκατάσταση του θεάτρου στην αρχική του μορφή αποτέλεσε για χρόνια πάγιο αίτημα της τοπικής κοινωνίας και των πολιτιστικών συλλόγων. Με τεράστιες δυσκολίες από το 1978 μέχρι και το 2000 η συμβολή των ερασιτεχνικών θιάσων της Σύρου ήταν διαρκώς σημαντικά αυξανόμενη. Με τις παραστάσεις τους έδιναν ζωντάνια στο Θέατρο «γιαπί». Η επιμονή και η υπομονή της εκάστοτε δημοτικής αρχής και της Συριανής κοινωνίας τελικά απέδωσαν!
Τη δεκαετία του ’90 ξεκίνησε η αποκατάσταση, βασισμένη σε σχέδια ομάδας αρχιτεκτόνων με επικεφαλής τον Πέτρο Δ. Πικιώνη, που χρηματοδοτήθηκε από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Υπουργείου Πολιτισμού, και ολοκληρώθηκε το 2000 οπότε και εγκαινιάστηκε στις 17 Ιουλίου επί δημαρχίας Γιάννη Δεκαβάλλα, με το έργο «Βαφτιστικός» του Θεόφραστου Σακελλαρίδη από την Όπερα Δωματίου Αθηνών. Οι εξαιρετικές οροφογραφίες που το κοσμούν και μαγνητίζουν το βλέμμα, με το που μπεις στο θέατρο, είναι έργο του ζωγράφου Δημήτρη Φόρτσα.
Σήμερα το πανέμορφο και αρχοντικό Θέατρο Απόλλων εξακολουθεί να αποτελεί θύλακα πολιτισμού στην καρδιά της Ερμούπολης, ενώ πλήθος κόσμου το επισκέπτεται και του δίνει την προσοχή και την αγάπη που του αρμόζει. Η ιστορία και η αναγέννησή του αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, πως όταν είμαστε ενωμένοι μπορούμε να πετύχουμε πολλά. Οι κάτοικοι της Ερμούπολης και οι ανήσυχοι καλλιτέχνες κατάφεραν να σώσουν αυτό το αρχιτεκτονικό και πολιτιστικό στολίδι της πόλης τους, και να του δώσουν μία δεύτερη ζωή, μία δεύτερη ευκαιρία, για να το κληροδοτήσουν στις επόμενες γενιές και να γίνουν μέσω αυτού κοινωνοί των ύψιστων μορφών της τέχνης. Αν, λοιπόν, βρεθείτε στο νησί, αξίζει να κάνετε μία στάση σ’ αυτό το ιστορικό τοπόσημο της Ερμούπολης.

Πηγή: skai.gr

Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.