Γιατί είναι επικίνδυνοι και τι να κάνετε αν τους πατήσετε

Το κολύμπι στη θάλασσα είναι πηγή δροσιάς και χαλάρωσης, αλλά το νερό κρύβει μικρούς αλλά επώδυνους κινδύνους. Ένας από τους συχνότερους είναι οι αχινοί, οι σκληρές και μυτερές ακίδες (αγκάθια) των οποίων αποτελούν συνηθισμένη αιτία καλοκαιρινών τραυματισμών.

Οι αχινοί είναι θαλάσσια ασπόνδυλα που ανήκουν στην οικογένεια των εχινόδερμων. Οι ακίδες που καλύπτουν το σώμα τους λειτουργούν ως άμυνα εναντίον των θηρευτών τους, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται οι άνθρωποι.

Η επαφή με αχινό συνήθως συμβαίνει κατά το περπάτημα σε βραχώδεις ακτές ή σε ρηχά νερά. Η συνέπεια είναι διάτρηση του δέρματος από τις ακίδες του και έντονος πόνος. Το μείζον πρόβλημα όμως είναι η πιθανότητα φλεγμονής ή λοίμωξης, ιδίως αν τα θραύσματα παραμείνουν μέσα στο δέρμα, αναφέρουν οι SOS Ιατροί.

Οι ακίδες που έχουν οι αχινοί προκαλούν πολλά συμπτώματα όταν τις πατήσουμε ή τις πιάσουμε απρόσεκτα με γυμνά χέρια. Τα συνηθέστερα είναι:

• Οξύς, διαξιφιστικός πόνος στο σημείο τραυματισμού
• Ερυθρότητα (κοκκίνισμα) και τοπικό οίδημα (πρήξιμο)
• Ορατά μαύρα στίγματα ή κομμάτια ακίδων μέσα στο δέρμα
• Δυσκολία στη βάδιση (αν ο τραυματισμός αφορά το πέλμα)

Σε περίπτωση επιμόλυνσης, ο ασθενής παρουσιάζει αυξημένο πόνο, πρήξιμο και κοκκίνισμα, και εκροή πύου. Σε σπάνιες περιπτώσεις, εάν μεγάλο μέρος ακίδων παραμείνει ενσφηνωμένο ή εμφανιστεί αλλεργική αντίδραση, μπορεί να προκληθεί συστηματική φλεγμονώδης αντίδραση ή λεμφαγγειίτιδα.

Οι πρώτες βοήθειες

Η σωστή αντιμετώπιση των τραυματισμών που προκαλούν οι αχινοί μειώνει τον κίνδυνο επιπλοκών και τη διάρκεια του πόνου. Συνιστώνται πέντε βήματα.

Βήμα 1: Πλύσιμο της περιοχής

Ξεπλύνετε καλά το σημείο με άφθονο καθαρό νερό και ήπιο σαπούνι. Αν υπάρχει δυνατότητα, χρησιμοποιήστε θαλασσινό νερό για να απομακρύνετε πρώτα την άμμο ή υπολείμματα.

Βήμα 2: Αφαίρεση των ακίδων

Αν οι ακίδες είναι εμφανείς και προεξέχουν, προσπαθήστε προσεκτικά να τις αφαιρέσετε με αποστειρωμένο τσιμπιδάκι. Μην πιέζετε το σημείο, διότι είναι  εύθραυστες και μπορεί να σπάσουν βαθιά στο δέρμα.

Βήμα 3: Μούλιασμα σε ζεστό νερό

Η εμβάπτιση του τραυματισμένου μέλους σε ζεστό νερό (όχι καυτό) για 30-60 λεπτά συμβάλλει στη διάλυση των ακίδων και ανακουφίζει τον πόνο. Το νερό μπορεί να περιέχει λίγη μαγειρική σόδα ή ξίδι, αν και τα δεδομένα για την αποτελεσματικότητά τους είναι περιορισμένα.

Βήμα 4: Ιατρική εκτίμηση

Αν παραμείνουν ακίδες, εμφανιστούν σημάδια φλεγμονής ή ο πόνος είναι έντονος, είναι απαραίτητη η ιατρική συμβουλή. Μερικές φορές απαιτείται μικροεπέμβαση για την αφαίρεση των θραυσμάτων από τις ακίδες.

Βήμα 5: Πρόληψη της επιμόλυνσης

Ο γιατρός μπορεί να προτείνει τοπική ή συστηματική (από το στόμα) αντιβιοτική αγωγή. Αυτό είναι πιθανότερο εάν υπάρχει υπόνοια λοίμωξης ή ο ασθενής ανήκει σε ευπαθή ομάδα (π.χ. πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη).

Πότε χρειάζεται άμεση ιατρική βοήθεια

Τα τραύματα που προκαλούν οι αχινοί απαιτούν άμεση ιατρική φροντίδα εάν:

• Ο πόνος είναι αφόρητος ή επιδεινώνεται
• Υπάρχουν σημάδια λοίμωξης (ερυθρότητα, πρήξιμο, πύον, πυρετός)
• Οι ακίδες βρίσκονται σε δύσκολα σημεία (π.χ. κοντά σε αρθρώσεις ή κάτω από τα νύχια)
• Ο πάσχων είναι παιδί, ηλικιωμένος ή έχει εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα (ανοσοκατεσταλμένο άτομο).

Πρόληψη

Η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη. Για τον λόγο αυτό καλό είναι:

• Να φοράτε ειδικά θαλάσσια υποδήματα όταν περπατάτε σε βραχώδεις περιοχές
• Να αποφεύγετε να πατάτε σε σκιερές επιφάνειες στα βράχια ή στον βυθό ή σε σημεία με φύκια, όπου συχνάζουν οι αχινοί
• Να επιλέγετε παραλίες με αμμώδη βυθό για μεγαλύτερη ασφάλεια

Οι τραυματισμοί από αχινούς είναι συχνοί αλλά αντιμετωπίσιμοι, αρκεί να υπάρχει σωστή ενημέρωση και ψυχραιμία, τονίζουν οι ειδικοί. Με έγκαιρη φροντίδα, οι περισσότερες περιπτώσεις έχουν πλήρη αποκατάσταση. Η πρόληψη και η σωστή συμπεριφορά στη θάλασσα είναι το κλειδί για ασφαλείς καλοκαιρινές αποδράσεις.

Φωτογραφία: iStock