Θεσσαλονίκη: Τι αναφέρει Επιτροπή του ΑΠΘ για το κρανίο του «Ανθρώπου των Πετραλώνων»
Διευκρινίσεις σχετικά με τη χρονολόγηση του κρανίου που είναι γνωστό ως “Άνθρωπος των Πετραλώνων” παρέχει η Επιτροπή του Μουσείου Γεωλογίας-Παλαιοντολογίας-Παλαιοανθρωπολογίας (Γε-Πα-Παλ) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), με αφορμή πρόσφατα δημοσιεύματα και συζητήσεις στον ηλεκτρονικό τύπο και τα κοινωνικά δίκτυα.
Το κρανίο, το οποίο βρέθηκε το 1960 στον ομώνυμο οικισμό, παραμένει έκτοτε μέρος της συλλογής του Γε-Πα-Παλ, με αριθμό καταχώρησης LGPUT PEC-1. Η σχετική συλλογή του μουσείου από το Σπήλαιο Πετραλώνων αριθμεί περίπου 2.000 δείγματα, αποτέλεσμα συστηματικών παλαιοντολογικών ανασκαφών που διεξήγαγε το ΑΠΘ τη δεκαετία του 1960. Το αυθεντικό κρανίο δεν έχει μεταφερθεί ή δανειστεί σε άλλο φορέα, εντός ή εκτός Ελλάδας, ενώ για εκπαιδευτικούς σκοπούς εκτίθενται πιστά αντίγραφα στο ίδιο το μουσείο και σε άλλους επιστημονικούς χώρους της χώρας και του εξωτερικού.
Η πρόσβαση στο πρωτότυπο κρανίο παραμένει περιορισμένη και επιτρέπεται μόνο σε επιλεγμένους επιστήμονες, ακολουθώντας αυστηρά πρωτόκολλα ασφαλείας, όπως ορίζει η Επιστημονική Επιτροπή του μουσείου.
Επιστημονική διερεύνηση και χρονολόγηση
Απαντώντας στις διαδεδομένες διαδικτυακές ερμηνείες, η Επιτροπή τονίζει ότι η πρώτη επιστημονική μελέτη του κρανίου έγινε από τους καθηγητές Κόκκορο και Κανέλη (1960) του ΑΠΘ, μετέπειτα εργασίες ακολούθησαν σταθερή επιστημονική συνέχεια – συμπεριλαμβανομένων των Bostancı (1964), Μαρίνου-Γιαννούλη-Σωτηριάδη (1965), Κανέλη και Σάββα (1965), Πουλιανού (1967) και πολλών άλλων. Οι νεώτερες απόψεις ή αμφισβητήσεις δεν αναιρούν αυτήν την επιστημονική προτεραιότητα.
Η επικρατούσα επιστημονική άποψη των τελευταίων 20 ετών ταξινομεί το κρανίο στο είδος Homo heidelbergensis sensu lato (Άνθρωπος της Χαϊδελβέργης, με ευρεία έννοια), ενώ η βιομετρική και μορφολογική ανάλυση τοποθετεί τη σχετική ηλικία του σε όχι περισσότερα από ~350.000 έτη. Παλαιότερες, μεγαλύτερες εκτιμήσεις (έως και 700.000 έτη) έχουν καταρριφθεί τεκμηριωμένα στη διεθνή βιβλιογραφία.
Προσπάθειες απόλυτης χρονολόγησης ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1970 και συνεχίστηκαν έως τα μέσα της δεκαετίας του 1990. Εξαιτίας των ασαφών αρχικών συνθηκών εύρεσης και θέσης του κρανίου, ερευνητές χρονολόγησαν: α) σταλαγμιτικό υλικό από το σπήλαιο, β) κρούστα που επικάλυπτε το κρανίο, γ) το ίδιο το οστό. Τα πλέον αξιόπιστα δημοσιευμένα αποτελέσματα τοποθετούν την ηλικία του μεταξύ 150.000 και 250.000 ετών.
Νεότερες επιστημονικές εξελίξεις και επιφυλάξεις
Το 2025, μελέτη των Falguères et al., που δημοσιεύτηκε στο Journal of Human Evolution (τεύχος 206), χρησιμοποίησε τη μέθοδο Ουρανίου-Θορίου για 13 δείγματα σταλαγμιτικού υλικού από διάφορα σημεία του σπηλαίου και ένα δείγμα φερόμενης προέλευσης από κρούστα που περιβάλλει το κρανίο. Η Επιτροπή του Μουσείου επισημαίνει ωστόσο ότι δεν μπορεί να επιβεβαιώσει την προέλευση του συγκεκριμένου δείγματος λόγω έλλειψης σχετικών αρχείων και συνεπώς εκφράζει επιφυλάξεις ως προς την αξιοπιστία του.
Αποστάσεις από μη τεκμηριωμένες συσχετίσεις
Η συσχέτιση πιθανών λίθινων τέχνεργων ή ιχνών καύσης στο σπήλαιο με τον “Άνθρωπο των Πετραλώνων” (LGPUT PEC-1) δεν έχει τεκμηριωθεί ως επαρκής στη διεθνή βιβλιογραφία. Το ίδιο ισχύει και για τυχόν σύνδεση οστεολογικών καταλοίπων ζώων με τη δραστηριότητα του συγκεκριμένου ανθρώπινου δείγματος.
Τονίζεται ότι το κρανίο του “Ανθρώπου των Πετραλώνων” και αντίστοιχα προϊστορικά ευρήματα της Ελλάδας και της Ευρώπης δεν σχετίζονται με την καταγωγή ή ιστορία αρχαίων ή σύγχρονων λαών και εθνών της Βαλκανικής ή οποιασδήποτε άλλης γεωγραφικής ενότητας – κάθε τέτοια σύνδεση χαρακτηρίζεται από την Επιτροπή ως αντιεπιστημονική.
«Το Μουσείο Γεωλογίας-Παλαιοντολογίας-Παλαιοανθρωπολογίας (Γε-Πα-Παλ) αποτελεί Δημόσιο αναγνωρισμένο Επιστημονικό φορέα (Πανεπιστημιακό Μουσείο, ΦΕΚ 228/Β/4-2-2019) με πρωταρχικό σκοπό τη συλλογή, τη συντήρηση, τη διαφύλαξη και την ανάδειξη των γεωλογικών, παλαιοντολογικών και λοιπών ευρημάτων γεωποικιλότητας και γεωλογικής κληρονομιάς από το ιστορικό του αρχείο και αυτών που προκύπτουν από το ερευνητικό και ανασκαφικό έργο των μελών του Τομέα Γεωλογίας και του Τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ γενικότερα, καθώς και τη διάχυση και επικοινωνία της σχετικής επιστημονικής γνώσης/πληροφορίας. Το εξαιρετικά ελλιπές και ασαφές εθνικό νομικό πλαίσιο που διέπει τα παλαιοντολογικά ευρήματα και εν γένει τη γεωκληρονομιά δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται κατά το δοκούν ως εφαλτήριο ανυπόστατων διεκδικήσεων και ατεκμηρίωτων δηλώσεων», καταλήγει η ανακοίνωση του ΑΠΘ.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
