Μπαλωθιές: Το αμφιλεγόμενο κρητικό έθιμο

Του Νικόλα Μπάρδη

Ως μπαλωθιά ορίζεται ο πυροβολισμός, συχνά άσφαιρος, στον αέρα κατά τον εορτασμό κάποιου χαρμόσυνου γεγονότος, όπως στον γάμο ή στη γέννηση ενός παιδιού.

https://www.youtube.com/watch?v=videoseries

Το επικίνδυνο αυτό και αιματοβαμμένο έθιμο της Κρήτης έχει διχάσει την τοπική κοινωνία, καθώς πολλοί συνεχίζουν ακάθεκτοι να το τελούν ευλαβικά, και κάποιοι άλλοι το έχουν αποτάξει και μάχονται για την οριστική κατάργησή του. Δεν είναι λίγοι οι γάμοι και οι γιορτές που κατέληξαν να στιγματιστούν από τραυματισμούς αλλά και θανάτους, βυθίζοντας στο πένθος δεκάδες οικογένειες.

Σύμφωνα με τον περίφημο λυράρη Βασίλη Σκουλά το έθιμο αυτό πήρε μεγάλες διαστάσεις και τροποποιήθηκε από την ευμάρεια και τον νεοπλουτισμό, εξυπηρετώντας συγκεκριμένα συμφέροντα. Οι μπαλωθιές υπήρχαν φυσικά και πριν από πολλά χρόνια, όταν όμως οι κάτοικοι του νησιού, και κυρίως οι άνδρες, οπλοφορούσαν ακόμη. Είχαν, λοιπόν, πάνω τους όπλα, που όμως δεν το γνώριζαν καν οι γυναίκες τους! Τότε υπήρχε και η αντίληψη, πως «όταν βγει το όπλο, πρέπει να χρησιμοποιηθεί».

Τον περασμένο αιώνα οι μπαλωθιές λειτουργούσαν και σαν συνθηματικό στους γάμους. Καθώς τα περισσότερα συνοικέσια που γίνονταν ήταν στο ίδιο χωριό, και ενώ δεν υπήρχαν τηλέφωνα ή άλλος τρόπος επικοινωνίας, αφού ετοιμαζόταν η νύφη και ήταν έτοιμη να πάει στην εκκλησία, έπρεπε να στείλουν ένα μήνυμα στην άλλη οικογένεια. Τότε, έβγαινε κάποιος από το σπίτι της νύφης ή του γαμπρού, έπαιζαν δύο μπαλωθιές, υπήρχε ανταπόκριση από το άλλο σπίτι με άλλες δύο μπαλωθιές, ότι έλαβαν το μήνυμα, και έπειτα ξεκινούσαν όλοι για τον ναό. Αυτή ήταν η αρχική μορφή του εθίμου.

Τις τελευταίες δεκαετίες όμως το ιδιαίτερο αυτό έθιμο άλλαξε μορφή, έγινε πιο έντονο και επικίνδυνο, με αποτέλεσμα να κηλιδώσει πολλές στιγμές χαράς στη Μεγαλόνησο. Ο κ. Σκουλάς μάλιστα, όπως αποκαλύπτει στην κάμερα του Όπου Υπάρχει Ελλάδα, έχει υποστεί και ο ίδιος τραυματισμό από μπαλωθιά σε γάμο συγγενικού του προσώπου και έκτοτε δεν παρίσταται σε καμία εκδήλωση που βαράνε μπαλωθιές. Το καταδικάζει ανοιχτά σαν επικίνδυνο και αχρείαστο έθιμο, και ελπίζει κάποια στιγμή να καταργηθεί οριστικά, για να μην κινδυνέψει ποτέ ξανά κανένας άνθρωπος.

Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.