Άτομα με αναπηρία: Η Ελλάδα στις τελευταίες θέσεις της Ευρώπης στις παροχές

Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑΜΕΑ) παρουσιάζει τα τελευταία διαθέσιμα δεδομένα από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Ολοκληρωμένων Στατιστικών Κοινωνικής Προστασίας (ESSPROS) σχετικά με τις δαπάνες και τις παροχές κοινωνικής προστασίας, στα οποία αποτυπώνεται η θέση της χώρας μας σε σύγκριση με τα υπόλοιπα κράτη της Ευρώπης.

«Οι παροχές για την αναπηρία, με όποιον δείκτη και αν μετρηθούν, κατατάσσουν την χώρα μας σταθερά στις τελευταίες θέσεις της Ευρώπης», σημειώνει η ΕΣΑΜΕΑ.

«Μέχρι και το έτος 2022 για το οποίο διαθέτουμε αναλυτικά δεδομένα, οι δαπάνες κοινωνικής προστασίας για την αναπηρία αφορούσαν σχεδόν αποκλειστικά σε περιοδικές παροχές σε χρήμα και ειδικότερα, σε συντάξεις αναπηρίας (47% της δαπάνης) και σε αναπηρικά επιδόματα (48,7% της δαπάνης). Επιβεβαιώνεται δηλαδή ότι, οι παροχές σε επίπεδο υπηρεσιών υποστήριξης είναι ιδιαίτερα περιορισμένες στη χώρα, και η πρόνοια, μέχρι και το 2022, ήταν σχεδόν ανύπαρκτη σε ότι αφορά ζητήματα στέγασης, βοήθειας σε καθημερινές δραστηριότητες, αποκατάστασης / επαναποκατάστασης», αναφέρεται στην έκθεση.

Οι δαπάνες για κοινωνικές παροχές για την «Αναπηρία» ανέρχονται το 2022 σε 1.901 εκατ. Ευρώ, καταλαμβάνοντας μόλις το 3,8% των δαπανών κοινωνικής προστασίας (δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό στην ΕΕ), όταν ο μέσος όρος των 27 χωρών της Ένωσης ανερχόταν στο 7%.

Ανακοινώθηκαν 3 νέα έργα

Με στόχο την αντιμετώπιση πρακτικών και χρόνιων αναγκών των ατόμων με αναπηρία «για μια Ελλάδα με όλους για όλους», ο υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος, ως επικεφαλής του Συντονιστικού Μηχανισμού για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία και ο αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Κωστή Χατζηδάκης, από κοινού εισηγήθηκαν την ένταξη τριών σημαντικών δράσεων ύψους 232,4 εκατ. ευρώ στον προϋπολογισμό των νέων Ευρωπαϊκών Ταμείων, του Κοινωνικού Κλιματικού Ταμείου και του Ταμείου Εκσυγχρονισμού.

Οι συγκεκριμένες δράσεις, σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, προτεραιοποιήθηκαν με βασικό κριτήριο την εξυπηρέτηση αναγκών καθημερινότητας των ατόμων με αναπηρία κατόπιν συστηματικού διαλόγου με την αναπηρική κοινότητα και στο πλαίσιο της καθετοποιημένης καταγραφής των αναγκών ανά είδος αναπηρίας που πλέον ακολουθείται. Όλες είναι πλήρως εναρμονισμένες με τους στόχους της Εθνικής Στρατηγικής για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία 2024-2030.

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει η ανακοίνωση, οι δράσεις αφορούν:

1. Προμήθεια 210 ηλεκτρικών λεωφορείων για τη μεταφορά μαθητών με αναπηρία και εγκατάσταση υποδομών φόρτισης σε ειδικά σχολεία.

Η δράση δίνει λύση στη χρόνια ασυνέχεια και αναξιοπιστία των υφιστάμενων συστημάτων μεταφοράς με μισθωμένα λεωφορεία, μέσω διαγωνιστικών διαδικασιών. Οι άγονοι διαγωνισμοί συχνά αφήνουν μαθητές με αναπηρία χωρίς μετακίνηση για μεγάλα χρονικά διαστήματα, με συνέπεια τα παιδιά να στερούνται την ευκαιρία για μάθηση και κοινωνικοποίηση, ενώ δημιουργούνται σοβαρά εμπόδια στην καθημερινότητα των εργαζόμενων γονέων τους. Η παρούσα δράση αφορά στην προμήθεια ηλεκτρικών λεωφορείων για τα ειδικά σχολεία, με ταυτόχρονη δημιουργία υποδομών φόρτισης, προσφέροντας μια ολιστική και βιώσιμη λύση για τη σταθερή και αξιοπρεπή μεταφορά περισσότερων από 12.000 μαθητών με αναπηρία. Ταυτόχρονα, συμβαδίζει με τις εθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές για την κλιματική ουδετερότητα, την προσβασιμότητα και την κοινωνική ένταξη.

Ωφελούμενοι: πάνω από 12.000 μαθητές με αναπηρία

Προϋπολογισμός: 106.800.000 ευρώ

Φορέας χρηματοδότησης: Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο

Χρονοδιάγραμμα: Α’ τρίμηνο 2026 – Δ’ τρίμηνο 2028.

2. Επιδότηση ηλεκτρικών αμαξιδίων και εξοπλισμού μετατροπής των χειροκίνητων σε ηλεκτρικά, για άτομα με τετραπληγία, παραπληγία ή ημιπληγία.

Η έλλειψη αυτόνομων μέσων μετακίνησης αποτελεί βασικό παράγοντα κοινωνικού αποκλεισμού για άτομα με παραπληγία, τετραπληγία ή ημιπληγία. Λόγω της ανεπαρκούς προσβασιμότητας στο φυσικό περιβάλλον, το ηλεκτρικό αμαξίδιο αποτελεί συχνά τη μόνη λύση για καθημερινή αυτονομία χωρίς εξάρτηση από τρίτους. Ωστόσο, το κόστος των κατάλληλων αμαξιδίων ή των συστημάτων μετατροπής υπερβαίνει σημαντικά την αποζημίωση του ΕΟΠΥΥ, με αποτέλεσμα πολλοί να μην μπορούν να τα αποκτήσουν. Η συγκεκριμένη δράση εξασφαλίζει μηδενική επιβάρυνση για τους δικαιούχους, καλύπτοντας πλήρως τη διαφορά κόστους.

Με αυτόν τον τρόπο, ενισχύεται η πρόσβασή τους σε καθαρές, προσβασιμες και βιώσιμες μεταφορές, μειώνοντας την εξάρτηση από ενεργοβόρες ιδιωτικές υπηρεσίες μεταφοράς.

Ωφελούμενοι: 15.000 άτομα με παραπληγία, τετραπληγία ή ημιπληγία

Προϋπολογισμός: 52.500.000 ευρώ

Φορέας Χρηματοδότησης: Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο

Χρονοδιάγραμμα: Α’ τρίμηνο 2026 – Δ’ τρίμηνο 2030.

3. Ενεργειακή αναβάθμιση 478 ειδικών σχολείων

Μέχρι σήμερα, τα ειδικά σχολεία χρησιμοποιούν θέρμανση με πετρέλαιο, η οποία είναι κοστοβόρα και δύσκολα ελεγχόμενη. Αυτό πλήττει δυσανάλογα τους πιο ευάλωτους, όπως τα παιδιά με αναπηρία, προκαλώντας ανισότητες. Οι παρεμβάσεις περιλαμβάνουν ενδεικτικά εγκατάσταση αντλιών θερμότητας, μικρών φωτοβολταϊκών, θερμομόνωση, αναβάθμιση του κτηριακού φλοιού. Στόχος είναι η εξοικονόμηση ενέργειας, η μείωση των λειτουργικών εξόδων, η βελτίωση της θερμικής άνεσης και η ασφάλεια των μαθητών και του προσωπικού. Επιπλέον, η δράση συμβάλλει στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των σχολείων, προωθώντας τη βιώσιμη λειτουργία τους και την κοινωνική ισότητα.

Ωφελούμενες δομές: 478 ειδικά σχολεία (Ειδικά Δημοτικά, Ειδικά Γυμνάσια και Λύκεια, ΕΝΕΓΥΛ, ΕΕΕΕΚ)

Προϋπολογισμός: 73.134.000 ευρώ

Φορέας χρηματοδότησης: Ταμείο Εκσυγχρονισμού

Χρονοδιάγραμμα: Α’ τρίμηνο 2026 – Δ’ τρίμηνο 2032.

Και οι τρεις δράσεις αντανακλούν πραγματικές ανάγκες της αναπηρικής κοινότητας και τη δέσμευση της κυβέρνησης για ένα πιο βιώσιμο και φιλικό προς το περιβάλλον μέλλον, με σεβασμό στην ισότητα και την προσβασιμότητα.

Πέραν των δράσεων που προτάθηκαν από τον Συντονιστικό Μηχανισμό, υπήρξαν από τα υπουργεία και εισηγήσεις για να ενταχθούν στο Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο δράσεις που υλοποιούν την Εθνική Στρατηγική για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ, όπως η «Αναβάθμιση του στόλου ταξί για εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία» με την αντικατάσταση συμβατικών οχημάτων με βαν 6 έως 9 θέσεων, εξοπλισμένων με πιστοποιημένες ράμπες για αναπηρικά αμαξίδια και ειδικές θέσεις τοποθέτησης του αμαξιδίου), η «εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου ηλεκτρονικού συστήματος χαρτογράφησης και καθοδήγησης εμποδιζόμενων ατόμων στους σταθμούς των ΜΜΜ» σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη «Ενίσχυση των προσβάσιμων και φιλικών προς το περιβάλλον λεωφορείων», η «βελτίωση της προσβασιμότητας σε σιδηροδρομικούς σταθμούς» και η «αναβάθμιση των υφιστάμενων υπηρεσιών του μετρό», δίνοντας έμφαση στη βελτίωση της προσβασιμότητας για άτομα με περιορισμένη κινητικότητα και άτομα με αναπηρία και η «χρηματοδοτική μίσθωση ηλεκτρικών οχημάτων από ευάλωτα νοικοκυριά».

Φωτογραφία iStock