Διδάσκοντας ελληνικά στου κασίδη το κεφάλι

Αναφορά σε ένα βιβλίο του Αλέξανδρου Σχινά.

Ξεφύλλισμα ενός παλιού βιβλίου αυτές τις μέρες. Ο απαράμιλλος τίτλος του: «για την υπεράσπισι της ελληνικής εγκεφαλοκρηπίδας / εναντίον του σκοταδιστικού ψευτοδημοτικισμού». Συγγραφέας του ο δικός μας λογοτέχνης και δημοσιογράφος Αλέξανδρος Σχινάς. Μια σειρά εκπομπών για το γλωσσικό ζήτημα που μεταδόθηκαν από τη Deutsche Welle το 1976 και κυκλοφόρησαν στην Αθήνα το 1977 από τον εκδοτικό οίκο Κέδρος. Ο Σχινάς θεωρεί τον καθαρευουσιανισμό του 19ου αιώνα και τον παράλληλό του δημοτικισμό, πρωτίστως τον ορεσίβιο ψυχαρισμό και δευτερευόντως τις μεταγενέστερες καταβολάδες του, ως τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, της πνευματικής υπανάπτυξης. Οι αρχαϊστές ήθελαν να καθαρίσουν τη γλώσσα από τα δημώδη στοιχεία και οι δημοτικιστές από τα λόγια, χωρίς να συνειδητοποιούν, χαμένοι μέσα στην τυπολατρία τους, ότι και τα δημώδη και τα λόγια στοιχεία είναι φυσικά και νόμιμα συστατικά της κοινής νεοελληνικής, η οποία βέβαια δεν καλείται να εξυπηρετήσει μόνο τους ποιμένες, αλλά και τα λοιπά επαγγέλματα. Τσαρλατάνοι γλωσσαμύντορες και οι μεν και οι δε με θύματα τα παιδιά στο σχολείο που όφειλαν να μάθουν τι επιτρέπεται να λεχθεί και τι όχι.

Γράφει σε ένα σημείο: «Ό, τι παρουσιάστηκε σαν αντίθεσι μεταξύ καθαρεύουσας και δημοτικής δεν ήταν παρά μια τυπολατρική σκιαμαχία μεταξύ ομογάλακτων μέσα στον ίδιο εξωλαϊκό χώρο, μια προπονητική οπλασκία μεταξύ συμμάχων για την εξεύρεσι των καταλληλότερων μέσων αντιμετωπίσεως του μεγάλου κοινού τους αντιπάλου, που δεν ξέχασε πως το Εικοσιένα αναχαιτίστηκε πριν περάσει στην κυριότερη φάσι του.» Ο Σχινάς ξιφουλκεί με ζέση υπέρ μιας πολυεπίπεδης νεοελληνικής που δε θα είναι μυγιάγγιχτη με τις ίδιες τις ιστορικές διαστρωματώσεις της και υπέρ μιας περιγραφικής και όχι ρυθμιστικής γραμματικής, από την οποία «ο μαθητής κάθε ηλικίας θα πληροφορούνταν και θα ένιωθε πως γεννήθηκε σε μια χώρα με συμφυείς και ισότιμες ιστορικές κληροδοσίες που λέγεται Ελλάς και Ελλάδα, και πως γι’ αυτό κάθε ακρωτηριασμός της πολυσήμαντης αυτής ταυτονυμίας συνιστά εθνική αυτοδιάψευσι.».

Αφορμή για τις εκπομπές εκείνες του Σχινά ήταν η αναθεωρημένη Γραμματική Τριανταφυλλίδη που είχε εισαχθεί προς σχολική χρήση, αναθεώρηση της αρχικής Γραμματικής Τριανταφυλλίδη που είχε συνταχθεί και τυπωθεί υπό την αιγίδα της δικτατορίας Μεταξά. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά σύμβολα του ψυχαρισμού ήταν ο αγώνας κατά των παλιών τριτόκλιτων που είχαν επιβιώσει αλλά όφειλαν να αποθάνουν, γι’ αυτό και το δόγμα εκείνο δίδασκε ότι στον πληθυντικό δεν πρέπει να λέμε «σκέψεις» αλλά «σκέψες» κατά τα πρωτόκλιτα. Επειδή όμως η επιταγή αυτή δεν ευδοκίμησε, ο μεταγενέστερος δημοτικισμός επέμεινε τουλάχιστον στην ορθογραφική εξομοίωση του ενικού, «σκέψη» με ήτα. Ο Σχινάς ανέδειξε σε δικό του αντισύμβολο τη γραφή των παλιών τριτόκλιτων με γιώτα, κάρφος στους οφθαλμούς των νέων ρυθμιστών, «σκέψι» λοιπόν με ιώτα. Και έμεινε πιστός στο σύμβολό του μέχρι τέλους.

Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.