Διονύσης Σαββόπουλος: Έφυγε ο «Νιόνιος» που τραγούδησε την Ελλάδα

Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 81 ετών ο Διονύσης Σαββόπουλος, ο μεγάλος τραγουδοποιός, στιχουργός και ερμηνευτής, που άφησε βαθύ αποτύπωμα στο ελληνικό τραγούδι και στην πολιτιστική ζωή της χώρας. Ο Σαββόπουλος μας περιείχε όλους. Είπε ένα τραγούδι για τον καθέναν από μας, γι’ αυτό και ο θάνατός του δεν είναι μια απλή απώλεια, αλλά ορφάνια. 

Ο αγαπημένος Φοίβος Δεληβοριάς σημειώνει για τον «Νιόνιο» που «τραγούδησε» την Ελλάδα: «Αν αισθάνθηκαν κάποιοι άνθρωποι προδομένοι από εκείνον, ήταν επειδή ήταν τόσο σίγουροι ότι τραγουδάει για εκείνους μόνο – και, έκπληκτοι, την επόμενη μέρα, ανακάλυπταν πως το επόμενο τραγούδι του μιλούσε και για τον διπλανό τους, τον αντίθετό τους». Και πράγματι, αυτός ήταν ο Διονύσης Σαββόπουλος. Ήταν ο μελωδικός παραμυθάς που με τα τραγούδια του αποτύπωνε το εθνικό μας ψυχογράφημα. 

Γεννημένος στη Θεσσαλονίκη το 1944, ο Σαββόπουλος μεγάλωσε σε μια Ελλάδα που αναζητούσε ταυτότητα μετά τον εμφύλιο. Το «Φορτηγό» (1966) υπήρξε το πρώτο δείγμα της διαφορετικής του ματιάς: μια μουσική που συνδύαζε τον ελληνικό λαϊκό ήχο με το αμερικανικό φολκ και τη ροκ, σε στίχους που μιλούσαν με άμεσο τρόπο για την κοινωνία.

Με τα «Περιβόλι του Τρελού», «Μπάλλος» και «Βρώμικο Ψωμί» καθιερώθηκε ως η κατεξοχήν φωνή της αλληγορικής αντίστασης στη δικτατορία. Χωρίς να καταφεύγει πάντα στο ευθύ πολιτικό μήνυμα, κατάφερε με ποιητικούς υπαινιγμούς να μεταδώσει το αίσθημα της καταπίεσης και της ανάγκης για ελευθερία. Ήταν πολιτικά ενεργός σε όλη τη σταδιοδρομία του στη μουσική. Κατά τη διάρκεια της Χούντας φυλακίστηκε δύο φορές για τις πολιτικές του πεποιθήσεις, τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο του 1967.

«Έχω μείνει σε ένα κελί για πάρα πολύ καιρό. Μπορεί βέβαια να ήμουν στενεμένος, αλλά ένα φως μέσα μου έγραφε τραγούδια. Το τραγούδι “Δημοσθένους λέξις” γράφτηκε εκεί. Μάλιστα ο πρώτος τίτλος του τραγουδιού ήταν “Εμβατήριο για μετέωρο φυλακισμένο”. Ανακάτεψα εκ των υστέρων τον Δημοσθένη για να ξεγελάσω τη λογοκρισία. Τους δούλεψα κανονικά! Δεν με επηρέασε η στενότης ή ο περιορισμός, πετούσα μέσα μου. Πάντα έφερνα εκείνο που συνέβη τότε και το ζούσα στο τώρα. Δεν πήγαινα στο παρελθόν. Έφερνα το παρελθόν στον παρόντα χρόνο».

Το έργο του υπήρξε καθοριστικό. Οι ερμηνείες και οι ενορχηστρώσεις του θεωρούνται μοναδικές και αξεπέραστες, ενώ τραγούδια του όπως τα «Φορτηγό», «Μπάλλος», «Ρεζέρβα» και «Τραπεζάκια έξω», όσα χρόνια κι αν περάσουν, παραμένουν άφθαρτα και πάντοτε επίκαιρα. Επίσης, επέλεξε από την αρχή της καριέρας του να σκηνοθετεί ο ίδιος τις παραστάσεις του που έγιναν σημεία αναφοράς τόσο για τη θεατρικότητά τους όσο και για τους χώρους όπου παρουσιάστηκαν.

Αυτοδίδακτος και προικισμένος δημιουργός, εκπληκτικός περφόρμερ και αφηγητής, ο Σαββόπουλος εξέδωσε 14 κύκλους τραγουδιών σε δίσκους βινυλίου και ακτίνας, καθώς και ζωντανές ηχογραφήσεις εμφανίσεών του. Όλοι οι δίσκοι του κυκλοφορούν και στο εξωτερικό, παντού όπου υπάρχει ελληνισμός. Για τον Διονύση Σαββόπουλο, η απολύτως τετριμμένη φράση «περί μεγάλης απώλειας», ισχύει στο ακέραιο, αναφέρει η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη.

«Γιατί ο Διονύσης δεν υπήρξε μόνο ο εμπνευσμένος βάρδος, με την αστείρευτη ποιητική φλέβα, ούτε ο αξεπέραστος ερμηνευτής», όπως εξηγεί. 

«Με τη μουσική του, τον στίχο του, τη σκηνική του παρουσία, αλλά και την καθηλωτική του αφήγηση, δια ζώσης ή στο χαρτί, εξέφρασε, διαχρονικά, τις ατομικές αναζητήσεις μας, τις συλλογικές μας τάσεις, αλλά και ανατάσεις που χρειαζόμαστε. Δεν έμεινε, στην έκφρασή τους, ως μετεωρικός και σπάνιος δημιουργός. Χαρτογράφησε την πατρίδα μας και τους ανθρώπους της. Μας διαμόρφωσε με τα τραγούδια του, την ποίησή του, τις καθηλωτικές κοινωνικές και πολιτικές παρεμβάσεις του». 

«Παραμέρισα τη σκιά της αρρώστιας»

Ο Διονύσης Σαββόπουλος είχε μιλήσει δημόσια και με αξιοθαύμαστη ειλικρίνεια για τη μάχη που έδωσε με τον καρκίνο του πνεύμονα μέσα από την αυτοβιογραφία του, «Γιατί τα χρόνια τρέχουν χύμα», που κυκλοφόρησε στις αρχές του 2025. 

«Είχα κάτι ενοχλήσεις και, μια και είχα χρόνο, πήγα στους γιατρούς. Στις εξετάσεις διαπιστώθηκε καρκίνος στον πνεύμονα. Όλο γκούχου-γκούχου ήμουν. Πάνω από 50 χρόνια καπνίζω και σας το λέω αυτό για να προσέχετε. Κι αν – ο μη γένοιτο – σας συμβεί, μην φοβηθείτε. Αντιμετωπίστε το. Έχει ο Θεός», είχε γράψει.

Παρά τις θεραπείες και την εύλογη εξάντληση, ο Σαββόπουλος δεν υποχώρησε από τον δημόσιο χώρο. Αντίθετα, καταπιάστηκε με σημαντικά καλλιτεχνικά πρότζεκτ: από συναυλίες για την Επανάσταση του ’21, μέχρι την έκθεση για τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, που παρουσίασε και στην Κύπρο. «Παραμέρισα τη σκιά της αρρώστιας», γράφει. Όμως αυτή η σκιά επανήλθε πιο βαριά, όταν σε φάση ευάλωτης ανοσίας, προσβλήθηκε από κορωνοϊό. 

«Ενώ έκανα τις ανοσοθεραπείες μου κανονικά στο νοσοκομείο, μού ζήτησαν απ’ την Κύπρο να δώσω μερικές συναυλίες… Δεν μού ήταν δυνατό ν’ αρνηθώ. Εγώ πάντα μάσκα φορούσα… Και μόλις γύρισα, έπεσα στο κρεβάτι με υψηλό πυρετό… Είχα φορτωθεί με κορωνοϊό. Ήμουν που ήμουν αδύναμος απ’ τις θεραπείες, άρπαξα και τον ιό στο αεροπλάνο…». 

Στις σελίδες του βιβλίου, η πιο έντονη εικόνα ίσως δεν είναι ιατρική, αλλά βαθιά ανθρώπινη. Είναι η στιγμή που ο γνωστός τραγουδοποιός έρχεται αντιμέτωπος με τη γύμνια του σώματος και της ψυχής του, σε ένα νοσοκομειακό δωμάτιο. «Ξυπνώ ένα βράδυ μούσκεμα. Είχα βρέξει εσώρουχα, πιτζάμες, σεντόνια… Τώρα; Πρέπει να φωνάξω τις νοσοκόμες; Πρέπει να με δουν έτσι; Είμαι ο… ο Σαββόπουλος. Δεν γίνεται. Γίνεται!…».

Η συννεφούλα και τα πουλιά της δυστυχίας, τ’ αεροπλάνα και τα βαπόρια κι η μοτοσυκλέτα μουγκρίζουν στο μυαλό μας, στην προκυμαία βεγγαλικά και χορωδίες, τα παιδιά με τα μαλλιά και με τα μαύρα ρούχα φέρνουνε μηνύματα ακόμα κι αυτός, ξένος ως και στη χαρά του, μην, μην το πεις, ο παλιός μας φίλος έφυγε για πάντα. Κι όπως είχε πει και ο ίδιος ο Διονύσης Σαββόπουλος, «έτσι κι αλλιώς, στο τέλος όλοι θα σε κρίνουν όχι από αυτά που ξέρεις, αλλά από αυτά που μπόρεσες». Καλό ταξίδι… 

Πηγή: skai.gr

Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.