Η έλλειψη ύπνου επηρεάζει τον εγκέφαλο και τη συμπεριφορά των εφήβων

Η έλλειψη ύπνου στην εφηβεία δεν μειώνει απλώς την ικανότητα συγκέντρωσης και προσοχής στο σχολείο, αλλά μπορεί να επηρεάσει σημαντικά και την συμπεριφορά, προειδοποιούν επιστήμονες από τις ΗΠΑ.

Σε μελέτη που πραγματοποίησαν με περισσότερους από 2.800 ανηλίκους διαπίστωσαν πως όσοι κοιμόντουσαν λιγότερο από το συνιστώμενο, είχαν μειωμένες συνδέσεις στα τμήματα του εγκεφάλου που παίζουν κρίσιμο ρόλο:

• Στην λήψη αποφάσεων
• Τον αυτοστοχασμό (αυτοενδοσκόπηση)
• Την επεξεργασία πληροφοριών

Ο αυτοστοχασμός είναι η ικανότητα ενός ατόμου να παρακολουθεί και να αξιολογεί τις δικές του γνωστικές, συναισθηματικές και συμπεριφορικές διεργασίες.

Η ελλιπής σύνδεση μεταξύ των νευρικών κυττάρων στα ίδια τμήματα του εγκεφάλου σχετίζεται επίσης με προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως:

• Η κατάθλιψη
• Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ)

Τα νέα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η έλλειψη ύπνου προκαλεί πολύ περισσότερα από σωματική και νοητική κόπωση στους εφήβους.

«Ο ύπνος δεν είναι απλώς αναζωογονητικός για τα παιδιά και τους εφήβους. Είναι απαραίτητος για να διατηρήσουν ακέραιη την ψυχική υγεία τους. Τους βοηθεί επίσης να ελέγχουν τα συναισθήματά τους», δήλωσε ο επιβλέπων ερευνητής Dr. Assaf Oshri,  καθηγητής Αναπτυξιακής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Τζώρτζια.

Η μελέτη

Τα νέα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στην ιατρική επιθεώρηση Brain and Behavior. Οι ερευνητές μελέτησαν 2.811 παιδιά και εφήβους (μέση ηλικία: 12 ετών). Το 48% ήταν κορίτσια. Οι ερευνητές κατέγραφαν επί τουλάχιστον 14 νύχτες τον ύπνο τους. Τους υπέβαλλαν επίσης σε μαγνητικές τομογραφίες εγκεφάλου και σε ψυχολογικά τεστ.

Τα στοιχεία που συνέλλεξαν έδειξαν πως όσο μεγαλύτερη ήταν η έλλειψη ύπνου των εφήβων, τόσο περισσότερο επηρεαζόταν η συνδεσιμότητα των νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλό τους.

Ειδικότερα, επηρεαζόταν το επονομαζόμενο δίκτυο βασικής λειτουργίας (default mode network – DMN) του εγκεφάλου τους. Με τον όρο αυτό περιγράφεται ένα δίκτυο περιοχών του εγκεφάλου, οι οποίες είναι ενεργές όταν κάνουμε εσωτερικές σκέψεις (π.χ. όταν κάποιος ονειροπολεί, σκέφτεται κάτι που του συνέβη, σχεδιάζει το μέλλον κ.λπ.).

Αντιθέτως, η λειτουργία του δικτύου μειώνεται όταν κάποιος εστιάζει σε εξωτερικά ερεθίσματα (π.χ. στα μαθήματα ή τη δουλειά του).

Οι ανήλικοι με μειωμένη συνδεσιμότητα στο δίκτυο βασικής λειτουργίας του εγκεφάλου είχαν επίσης αυξημένες πιθανότητες να παρουσιάζουν προβλήματα όπως:

• Επιθετικότητα
• Απροσεξία
• Υπερκινητικότητα

Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι «η διάρκεια και η ποιότητα του ύπνου σχετίζονται με χαρακτηριστικές αλλοιώσεις στη συνδεσιμότητα του εγκεφάλου, οι οποίες είναι προάγγελοι συμπεριφορικών διαταραχών», τόνισε ο Dr. Oshri.

Η μελέτη έδειξε ακόμα ότι τα αγόρια, οι μεγαλύτερης ηλικίας έφηβοι και τα παιδιά μειονοτήτων έτειναν να έχουν εντονότερη έλλειψη ύπνου. Οι ίδιες ομάδες είχαν επίσης αυξημένες πιθανότητες συμπεριφορικών διαταραχών.

Φωτογραφία: iStock