Η μουσική των Pink Floyd «ξεκλειδώνει» τον εγκέφαλο, κατέληξε μελέτη με ελληνική συμμετοχή
Oι επιστήμονες ανακάλυψαν πώς οι ήχοι χαμηλής συχνότητας μπορούν να ενισχύσουν τη δράση των φαρμακευτικών νανοσωματιδίων, έως και δέκα φορές.
Μπορεί η μουσική να κάνει τον εγκέφαλο πιο δεκτικό στα φάρμακα; Μια νέα διεθνής μελέτη με ελληνική συμμετοχή δείχνει ότι οι ήχοι χαμηλής συχνότητας -όπως εκείνοι στη μουσική των Pink Floyd- ενεργοποιούν συγκεκριμένα εγκεφαλικά κύτταρα, επιτρέποντας στα φάρμακα να διαπεράσουν πιο εύκολα τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, το «τείχος προστασίας» που εμποδίζει τη χορήγηση θεραπειών σε παθήσεις όπως το Αλτσχάιμερ και το Πάρκινσον.
Η μελέτη, που πραγματοποιήθηκε στο Technion – Israel Institute of Technology, είχε στο πλευρό της ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Εκεί, η Ελληνίδα Δρ. Μαριλένα Χατζηδημητρίου και ο καθηγητής Κώστας Κωσταρέλος, επικεφαλής του Nanomedicine Lab, ανέλαβαν να αναλύσουν τα βιολογικά δείγματα και να επιβεβαιώσουν τις αλλαγές που προκαλούσε η μουσική στα εγκεφαλικά κύτταρα.
Η μουσική και ο εγκέφαλος στο «μικροσκόπιο»
Οι ερευνητές έβαλαν ποντίκια, αλλά και ανθρώπους να ακούσουν διάφορα μουσικά αποσπάσματα, μεταξύ των οποίων και το εμβληματικό “Another Brick in the Wall”. Οι ήχοι χαμηλής συχνότητας του τραγουδιού προκάλεσαν έντονη δραστηριότητα σε νευρικά κύτταρα, αυξάνοντας τη διαπερατότητα της μεμβράνης που διαχωρίζει τον εγκέφαλο από την κυκλοφορία του αίματος.
Παράλληλα, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν λιπιδικά νανοσωματίδια (LNPs) —μικροσκοπικά «δοχεία» που μεταφέρουν φάρμακα— τα οποία επικάλυψαν με γλυκόζη. Ο λόγος; Όταν ακούμε μουσική, ο εγκέφαλος «καίει» περισσότερη ενέργεια και αποζητά γλυκόζη. Τα νανοσωματίδια επομένως λειτουργούν σαν «δόλωμα», μεταφέροντας μαζί τους το φάρμακο.
«Η μουσική ενεργοποιεί τον εγκέφαλο, αυξάνει τις ενεργειακές του ανάγκες και, μέσα από αυτό, ανοίγει δρόμους για τη στοχευμένη χορήγηση θεραπειών», εξηγεί ο καθηγητής Avi Schroeder, επικεφαλής της μελέτης στο Technion.
Ακούστε το τραγούδι που μελέτησαν οι ερευνητές:
Η επιστημονικές παρατηρήσεις των Ελλήνων
Η συμβολή της ελληνικής ομάδας στο Μάντσεστερ αποδείχθηκε κρίσιμη. Χρησιμοποιώντας προηγμένες τεχνικές πρωτεϊνικής ανάλυσης, η ομάδα NanoOmics της Δρ. Χατζηδημητρίου και του καθηγητή Κωσταρέλου κατέγραψε σημαντικές μεταβολές στο αίμα των ζώων που εκτέθηκαν στους ήχους των Pink Floyd, σε σύγκριση με εκείνα που δεν εκτέθηκαν.
«Στην αρχή δεν ήταν ξεκάθαρο γιατί παρατηρούσαμε αυτές τις αλλαγές», αναφέρει ο καθηγητής Κωσταρέλος. «Ο ήχος μπορεί να προκαλεί μηχανικές, μεταβολικές ή ακόμη και ψυχοσωματικές αντιδράσεις. Είναι φαινόμενο που χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση, όμως τα ευρήματα είναι συναρπαστικά και ανοίγουν νέες προοπτικές», ανέφεραν οι ερευνητές.
Η μελέτη κατέγραψε επίσης δεκαπλάσια αύξηση στην απορρόφηση των νανοσωματιδίων από τα εγκεφαλικά κύτταρα, καθώς και σημαντική ενίσχυση της πρωτεϊνικής έκφρασης σε περιοχές όπως ο θάλαμος και ο μεσεγκέφαλος — τα κέντρα που ρυθμίζουν τον ήχο και το συναίσθημα.
Όταν η μουσική γίνεται εργαλείο ιατρικής
Η Δρ. Πατρίσια Μόρα-Ραϊμούντο, συν-συγγραφέας της μελέτης, εξηγεί ότι η έμπνευση ήρθε από προσωπική εμπειρία: «Ο παππούς μου, στα τελευταία στάδια του Αλτσχάιμερ, είχε ξεχάσει τα πάντα εκτός από τη μουσική του. Αυτό μας έκανε να αναρωτηθούμε αν η μουσική μπορεί να “ξυπνά” κυριολεκτικά τον εγκέφαλο».
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι ήχοι χαμηλής συχνότητας —οι «δονήσεις», δηλαδή, που νιώθουμε στο σώμα μας σε μια συναυλία— μπορούν να ενισχύσουν τη δράση των φαρμακευτικών νανοσωματιδίων έως και δέκα φορές.
Παράλληλα, φαίνεται να μειώνουν τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις που συχνά προκαλούν τέτοιες θεραπείες.
Νέο κεφάλαιο για τις νευροεκφυλιστικές παθήσεις
Η μελέτη δεν προτείνει «θεραπεία μέσω μουσικής», αλλά δείχνει ότι η μουσική μπορεί να λειτουργήσει ως σύμμαχος της φαρμακολογίας. Εφόσον επιβεβαιωθούν τα αποτελέσματα σε μεγαλύτερη κλίμακα, η τεχνική θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε θεραπείες για Αλτσχάιμερ, Πάρκινσον και άλλες εγκεφαλικές παθήσεις που σήμερα παραμένουν δύσκολες στη φαρμακευτική τους αντιμετώπιση.
«Δεν πρόκειται για μαγεία», σχολιάζει ο Schroeder. «Πρόκειται για έναν φυσικό μηχανισμό που μπορούμε να μελετήσουμε, να κατανοήσουμε και να αξιοποιήσουμε».
Κι αν όλα αυτά ακούγονται σαν επιστημονική φαντασία, οι ερευνητές υπενθυμίζουν πως οι Pink Floyd πάντα δοκίμαζαν τα όρια του ήχου. Αυτή τη φορά, φαίνεται ότι τα δοκιμάζουν και στο εσωτερικό του ανθρώπινου εγκεφάλου.
Φωτογραφία: iStock
