«Καμπανάκι» για έμβρυα, παιδιά και ηλικιωμένους

Μιλώντας σε εκδήλωση του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών στη Θεσσαλονίκη, η κ. Παπαμήτρου αναφέρθηκε ιδιαίτερα στις επιπτώσεις της ρύπανσης στις ευάλωτες ομάδες: έγκυες, έμβρυα, παιδιά και ηλικιωμένους.

Η Καθηγήτρια Ιστολογίας Εμβρυολογίας Θεοδώρα Παπαμήτσου, επικεντρώθηκε -κυρίως- στις επιπτώσεις της ρύπανσης στο έμβρυο και τον ανθρώπινο οργανισμό.

«Η ατμοσφαιρική ρύπανση, όπως τα μικροσωματίδια και το όζον, περνά μέσω του αίματος της εγκύου στον πλακούντα, προκαλώντας οξειδωτικό στρες και φλεγμονές», τόνισε εξηγώντας πώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρο τοκετό, χαμηλό βάρος γέννησης και χρόνιες παθήσεις στα παιδιά, όπως το άσθμα.

Η έκθεση σε επιβλαβή ακτινοβολία, μάλιστα, κατά το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης μπορεί να οδηγήσει σε τερατογενέσεις, όπως επισήμανε.

Πρόωροι τοκετοί βλάβες στα έμβρυα

Όπως εξήγησε η επιστήμονας, οι ρύποι –και κυρίως τα μικροσωματίδια, το οξείδιο του αζώτου και το όζον– εισέρχονται στον οργανισμό της εγκύου μέσω των πνευμόνων και περνούν στην κυκλοφορία του αίματος.

«Αυτό οδηγεί σε αυξημένο οξειδωτικό στρες και φλεγμονώδεις αντιδράσεις, επηρεάζοντας τη ροή αίματος στον πλακούντα», είπε.

Το αποτέλεσμα είναι αυξημένος κίνδυνος ενδομήτριας καθυστέρησης ανάπτυξης, πρόωρων τοκετών και νεογνών με χαμηλό βάρος γέννησης.

• Τα παιδιά που γεννιούνται και μεγαλώνουν σε περιοχές με υψηλά επίπεδα ρύπανσης εμφανίζουν συχνότερα χρόνιες παθήσεις όπως άσθμα και χρόνια βρογχίτιδα.
• Στους ενήλικες, η ρύπανση έχει συνδεθεί με καρδιαγγειακά νοσήματα, εγκεφαλικά επεισόδια και ορισμένες μορφές καρκίνου.

«Για τους ηλικιωμένους, που ήδη πάσχουν συχνά από υποκείμενα νοσήματα, η ατμοσφαιρική ρύπανση λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής κινδύνου», τόνισε.

Τοξικές ουσίες και βαρέα μέταλλα στα λύματα

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε η κ. Παπαμήτσου στα βαρέα μέταλλα –μόλυβδο, υδράργυρο και κάδμιο– που περνούν τον πλακούντα και συσσωρεύονται στους εμβρυϊκούς ιστούς, διαταράσσοντας την ανάπτυξη ζωτικών οργάνων.

«Οι νεφροί, όταν επιβαρύνονται με τοξικές ουσίες, χάνουν τη δυνατότητα να φιλτράρουν σωστά το αίμα, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια», ανέφερε χαρακτηριστικά. Παρόμοια βλάβη προκαλείται και στο ήπαρ, με κίνδυνο φλεγμονών, λιπώδους εκφύλισης και ακόμη και ηπατικής ανεπάρκειας.

Στην αλυσίδα των επιβαρυντικών παραγόντων, πρόσθεσε και τα λύματα, τα οποία αποτελούν πηγή βαρέων μετάλλων, μικροπλαστικών και φαρμακευτικών υπολειμμάτων.

Σε περιοχές με ανεπαρκή επεξεργασία λυμάτων, «οι τοξικές ουσίες συνυπάρχουν με βακτήρια και παράσιτα, δημιουργώντας ένα εκρηκτικό μείγμα κινδύνου για τη δημόσια υγεία», σημείωσε.

Κίνδυνος από την ακτινοβολία

Η καθηγήτρια στάθηκε και στην ακτινοβολία, υπογραμμίζοντας πως η έκθεση ειδικά στο πρώτο τρίμηνο της κύησης είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη, καθώς τότε διαμορφώνονται τα όργανα του εμβρύου. «Η ακτινοβολία μπορεί να οδηγήσει σε γενετικές μεταλλάξεις και τερατογένεση», είπε, διευκρινίζοντας όμως πως οι επιπτώσεις εξαρτώνται από τη δόση και τη διάρκεια της έκθεσης.

Τα έμβρυα και τα παιδιά, λόγω ανώριμου ανοσοποιητικού συστήματος, αλλά και οι ηλικιωμένοι, λόγω φθοράς των ιστών και μειωμένης ικανότητας επιδιόρθωσης του DNA, είναι περισσότερο εκτεθειμένοι σε λοιμώξεις και χρόνιες παθήσεις.

Στρατηγικές προστασίας

Παρά τη σοβαρότητα των δεδομένων, η κ. Παπαμήτσου υπογράμμισε ότι υπάρχουν ατομικές στρατηγικές προστασίας.

• Μείωση της έκθεσης σε περιοχές με έντονη ρύπανση.
• Χρήση μέσων μαζικής μεταφοράς αντί για ιδιωτικά οχήματα.
• Καθημερινός αερισμός του σπιτιού, κυρίως πρωινές ώρες, και χρήση συσκευών καθαρισμού αέρα.
• Υγιεινός τρόπος ζωής με ισορροπημένη διατροφή, επαρκή ύπνο, άσκηση, αποφυγή καπνίσματος και αλκοόλ.
• Προστασία από ακτινοβολία και αυστηρή τήρηση του εμβολιαστικού προγράμματος.

Τέλος, η Καθηγήτρια κα. Παπαμήτσου συνέστησε τακτική παρακολούθηση από γιατρούς, ιδίως για τις εγκύους, τα βρέφη και τις ευπαθείς ομάδες, ώστε να αναγνωρίζονται έγκαιρα οι επιβαρύνσεις από τη ρύπανση.