Καίτε ξύλα στο τζάκι ή την σόμπα; Οι άγνωστες συνέπειες στους πνεύμονές σας

Οι άνθρωποι που καίνε ξύλα στο τζάκι ή τη σόμπα μπορεί να υφίστανται βλάβες στους πνεύμονές τους παρόμοιες με αυτές που προκαλεί το κάπνισμα, προειδοποιούν επιστήμονες από την Αγγλία.

Αναλύοντας τους ιατρικούς φακέλους χιλιάδων ασθενών διαπίστωσαν πως όσοι έκαιγαν ξύλα στα σπίτια τους είχαν χειρότερη πνευμονική λειτουργία έναντι όσων δεν εισέπνεαν τους ρύπους που εκλύει η καύση.

Τα νέα ευρήματα παρουσιάσθηκαν προσφάτως στο ετήσιο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ERS 2025), στο Άμστερνταμ.

Όπως είπαν οι ερευνητές από το University College του Λονδίνου (UCL), η χρήση στερεών καυσίμων για οικιακή θέρμανση έχει αυξηθεί στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια. Και αυτό διότι αφ’ ενός τα ξύλα προωθούνται ως ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, αφ’ ετέρου είναι υψηλό το κόστος των ορυκτών καυσίμων (πετρέλαιο, φυσικό αέριο).

Ωστόσο η καύση των ξύλων παράγει επιβλαβή μικροσκοπικά αιωρούμενα σωματίδια PM2,5. Τα σωματίδια αυτά εισδύουν βαθιά μέσα στους πνεύμονες, προκαλώντας τους βλάβες. Παρ’ όλα αυτά ολοένα περισσότεροι άνθρωποι εγκαθιστούν σόμπες που λειτουργούν με ξύλα ή χρησιμοποιούν για θέρμανση το τζάκι τους.

Η μελέτη

Για να διερευνήσουν τις δυνητικές επιπτώσεις από την τάση αυτή, οι ερευνητές εξέτασαν τρεις φορές στη διάρκεια μιας 8ετίας την αναπνευστική λειτουργία περισσότερων από 1.700 εθελοντών.

Ο λειτουργικός έλεγχος της αναπνοής τους έγινε με σπιρομέτρηση. Κατ’ αυτήν, κατέγραψαν έναν δείκτη που λέγεται βίαια εκπνεόμενος όγκος στο πρώτο δευτερόλεπτο (FEV1). Ουσιαστικά είναι ο όγκος του αέρα που βγάζει ένας άνθρωπος σε 1 δευτερόλεπτο, όταν φυσάει με δύναμη σε έναν ειδικό σωλήνα.

Όσο πιο χαμηλές είναι οι τιμές του FEV1, τόσο φτωχότερη είναι η αναπνευστική λειτουργία. Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, το FEV1 μειωνόταν με ταχύτερο ρυθμό στους ανθρώπους που χρησιμοποιούσαν ως μέσο θέρμανσης σόμπες ή τζάκια με ξύλα.

Στους εθελοντές ηλικίας 70-79 ετών, λ.χ., το FEV1 μειώθηκε στη διάρκεια της οκταετίας κατά 0,12 λίτρα κατά μέσον όρο σε όσους χρησιμοποιούσαν ξύλα. Σε όσους όμως δεν τα χρησιμοποιούσαν, η αντίστοιχη μείωση ήταν 0,07 λίτρα.

Φλεγμονή σαν το τσιγάρο

«Η μελέτη μας έδειξε ότι η αναπνευστική λειτουργία μειώνεται ταχύτερα μεταξύ των ανθρώπων που χρησιμοποιούν ξύλα στις οικίες τους – εύρημα που παρέμεινε ισχυρό ακόμα και όταν συνυπολογίσαμε άλλους πιθανούς συμβάλλοντες παράγοντες», είπε η επικεφαλής ερευνήτρια Dr. Laura Horsfall, επιδημιολόγος στο UCL.

Όπως εξήγησε, η διαφορά στην αναπνευστική λειτουργία παρατηρήθηκε ακόμα και σε εθελοντές οι οποίοι ήσαν μη-καπνιστές και δεν έπασχαν από πνευμονοπάθειες.

Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η αυξημένη συγκέντρωση των PΜ2,5 στα σπίτια που θερμαίνονται με ξύλα προκαλεί φλεγμονή στο αναπνευστικό, με τρόπο παρόμοιο με αυτόν που προκαλεί το κάπνισμα.

Φωτογραφία: iStock