Πως ένα γεύμα με πολλά λιπαρά επηρεάζει τον εγκέφαλο
Είναι πλέον αποδεδειγμένο ότι η κατανάλωση ενός γεύματος με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά μπορεί να είναι κακή για την υγεία της καρδιάς μας.
Μια νέα επιστημονική μελέτη αποκαλύπτει ότι ακόμη και ένα μόνο γεύμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά μπορεί να επηρεάσει τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο, αυξάνοντας δυνητικά τον κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο και άνοια.
Τα λιπαρά αποτελούν βασικό συστατικό της διατροφής μας, καθώς προσφέρουν συμπυκνωμένη ενέργεια, συμβάλλουν στη μεταφορά βιταμινών και, όταν αποθηκεύονται, προστατεύουν τα όργανα και βοηθούν στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος. Ωστόσο, δεν έχουν όλα τα λίπη την ίδια επίδραση στον οργανισμό. Τα κορεσμένα λιπαρά (π.χ. ζωικά λίπη) και τα ακόρεστα (μονοακόρεστα και πολυακόρεστα) διαφέρουν τόσο στη χημική δομή όσο και στις επιπτώσεις τους στην υγεία.
Η υπερκατανάλωση κορεσμένων λιπαρών – όπως αυτά που περιέχονται σε πίτσες, μπέργκερ και άλλα τυπικά «φαστ φουντ» – έχει ήδη συνδεθεί με βλάβες στα αιμοφόρα αγγεία και αυξημένο κίνδυνο καρδιοπαθειών. όπως υπογραμμίζουν ο Chris Marley, Ανώτερος Λέκτορας Φυσιολογίας, και ο Damian Bailey, Καθηγητής Φυσιολογίας και Βιοχημείας, στο άρθρο τους στο The Conversation.
Ο εγκέφαλος, λόγω των περιορισμένων αποθεμάτων ενέργειας, βασίζεται στη συνεχή παροχή αίματος που του παρέχει οξυγόνο και γλυκόζη. Η σταθερή αυτή ροή διασφαλίζεται μέσω της «δυναμικής εγκεφαλικής αυτορρύθμισης» – ενός μηχανισμού που επιτρέπει στον εγκέφαλο να διατηρεί την αιμάτωση σταθερή, ακόμη και όταν η αρτηριακή πίεση μεταβάλλεται (π.χ. κατά την άσκηση ή όταν σηκωνόμαστε απότομα).
Όταν αυτός ο μηχανισμός δυσλειτουργεί, ακόμη και μικρές διακυμάνσεις της πίεσης μπορεί να δυσκολεύουν τη σωστή αιμάτωση του εγκεφάλου, αυξάνοντας με τον καιρό τον κίνδυνο σοβαρών παθήσεων.
Το πείραμα με το «milkshake-βόμβα»
Για να εξετάσουν πώς επηρεάζει ο εγκέφαλος ένα λιπαρό γεύμα, οι ερευνητές στρατολόγησαν δύο ομάδες ανδρών: 20 νεαρούς (18-35 ετών) και 21 μεγαλύτερης ηλικίας (60-80 ετών). Η μέτρηση της λειτουργίας των αιμοφόρων αγγείων έγινε πριν και τέσσερις ώρες μετά την κατανάλωση ενός ειδικού milkshake, αποτελούμενου κυρίως από κρέμα γάλακτος – γι’ αυτό και οι ερευνητές το αποκάλεσαν «βόμβα του εγκεφάλου».
Το ρόφημα περιείχε 1.362 θερμίδες και 130 γραμμάρια λίπους, αντίστοιχα με ένα πλούσιο γεύμα fast food. Οι επιστήμονες αξιολόγησαν τόσο τη λειτουργία των αγγείων που σχετίζονται με την καρδιά (μέσω δοκιμής «διαστολής με μεσολάβηση ροής» στο χέρι), όσο και την ικανότητα των εγκεφαλικών αγγείων να ανταποκρίνονται σε αλλαγές της αρτηριακής πίεσης, χρησιμοποιώντας υπερηχογράφημα κατά τη διάρκεια ασκήσεων καθίσματος.
Τα αποτελέσματα
Τα ευρήματα έδειξαν ότι το λιπαρό γεύμα μείωσε την ικανότητα των αιμοφόρων αγγείων να διαστέλλονται, τόσο στους νέους όσο και στους ηλικιωμένους. Στον εγκέφαλο, αυτή η μείωση σήμαινε ότι η ρύθμιση της ροής αίματος απέναντι στις μεταβολές της πίεσης γινόταν λιγότερο αποτελεσματική. Το φαινόμενο ήταν πιο έντονο στους ηλικιωμένους (κατά περίπου 10%), γεγονός που υποδηλώνει μεγαλύτερη ευαλωτότητα με την ηλικία.
Αν και η έρευνα δεν εξέτασε άμεσα μακροπρόθεσμες συνέπειες, παλαιότερες μελέτες έχουν δείξει ότι τα γεύματα πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά αυξάνουν την παραγωγή ελεύθερων ριζών και μειώνουν το μονοξείδιο του αζώτου – ένα μόριο που βοηθά τα αγγεία να χαλαρώνουν και να διαστέλλονται.
Τι σημαίνει αυτό για την καθημερινή διατροφή
Οι ειδικοί τονίζουν ότι αν και ένα περιστασιακό γεύμα fast food δεν θα προκαλέσει μόνιμη βλάβη από μόνο του, ακόμη και μία μερίδα μπορεί να έχει άμεση αρνητική επίδραση στην υγεία των αγγείων και του εγκεφάλου. Συνιστούν, οι άνδρες να περιορίζουν τα κορεσμένα λιπαρά στα 30 γραμμάρια ημερησίως και οι γυναίκες στα 20 γραμμάρια.
Ωστόσο, οι περισσότεροι ξεπερνούν αυτά τα όρια, ειδικά τα Σαββατοκύριακα ή όταν τρώνε εκτός σπιτιού. Επιπλέον, μεγάλο μέρος της ημέρας μας το περνάμε σε «μεταγευματική λιπαιμία» – την περίοδο κατά την οποία τα επίπεδα λίπους στο αίμα είναι αυξημένα και ο οργανισμός φαίνεται πιο ευάλωτος.
Φωτογραφία iStock
