Πώς επηρεάζει τον κίνδυνο αναπτύξεως καρκίνου του παγκρέατος

Ο καρκίνος του παγκρέατος αποτελεί μία από τις πιο επιθετικές μορφές καρκίνου, με υψηλά ποσοστά θνησιμότητας και περιορισμένες δυνατότητες έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας.

Ορισμένοι παράγοντες έχει διαπιστωθεί ότι αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο αναπτύξεώς του. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται:

• Το κάπνισμα
• Η παχυσαρκία
• Ο σακχαρώδης διαβήτης

Ωστόσο έως πρότινος παρέμενε ασαφής η δυνητική συσχέτισή του με την κατανάλωση αλκοόλ. Τώρα, μια νέα μελέτη έρχεται να αποσαφηνίσει το θέμα.

Η μελέτη δημοσιεύθηκε προσφάτως στην ιατρική επιθεώρηση PLOS Medicine. Βασίσθηκε στην ανάλυση των δεδομένων από 30 μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες που είχαν διεξαχθεί σε Ασία, Αυστραλία, Ευρώπη και Βόρεια Αμερική.

Οι μελέτες αυτές είχαν συμπεριλάβει συνολικώς 2,49 εκατομμύρια ενήλικες, μέσης ηλικίας 57 ετών. Το 62% ήταν γυναίκες. Το 84% ήταν ευρωπαϊκής καταγωγής. Το 70% έπιναν αλκοόλ. Το 47% δεν είχαν υπάρξει ποτέ καπνιστές.

Οι ερευνητές τους είχαν παρακολουθήσει επί 16 χρόνια κατά μέσον όρο. Στο μεσοδιάστημα οι 10.067 από αυτούς διαγνώστηκαν με καρκίνο του παγκρέατος.

Οι επιστήμονες της νέας ανάλυσης θέλησαν να εξακριβώσουν εάν ο καρκίνος του παγκρέατος επηρεαζόταν από την κατανάλωση αλκοόλ.

Τα ευρήματα

Όπως αναφέρουν η κυρία Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, καθηγήτρια Θεραπευτικής, Επιδημιολογίας & Προληπτικής Ιατρικής ΕΚΠΑ, η βιολόγος Αλεξάνδρα Σταυροπούλου και ο καθηγητής Θεραπευτικής, Ογκολογίας & Αιματολογίας Θάνος Δημόπουλος, τ. πρύτανης ΕΚΠΑ, διευθυντής Θεραπευτικής Κλινικής ΕΚΠΑ στο Νοσοκομείο Αλεξάνδρα, τα στοιχεία έδειξαν ότι η κατανάλωση αλκοόλ συσχετίζεται θετικά με την εμφάνιση καρκίνου του παγκρέατος.

Μάλιστα η συσχέτισή τους είναι «δοσοεξαρτώμενη», δηλαδή ο κίνδυνος να αναπτυχθεί καρκίνος του παγκρέατος αυξάνεται κατ’ αναλογίαν με την ποσότητα της κατανάλωσης.

Ειδικότερα, η κατανάλωση 30-60 γραμμαρίων αλκοόλ την ημέρα (περίπου 2–4 ποτά) αύξανε τον κίνδυνο κατά 12%. Η κατανάλωση άνω των 60 γραμμαρίων (πάνω από 4 ποτά) αύξανε τον κίνδυνο κατά 32%, σε σύγκριση με άτομα που έπιναν πολύ λίγο ή καθόλου.

Ακόμα και μια αύξηση κατά 10 γραμμάρια αλκοόλ την ημέρα φάνηκε να αυξάνει τον κίνδυνο κατά 3%.

Η σχέση αυτή παρέμεινε στατιστικά σημαντική ακόμα και όταν οι επιστήμονες συνυπολόγισαν τους άλλους γνωστούς παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του παγκρέατος.

Αξιοσημείωτο είναι ότι ο καρκίνος του παγκρέατος συσχετίσθηκε με την κατανάλωση αλκοόλ ανεξαρτήτως φύλου και ιστορικού καπνίσματος. Δηλαδή ίσχυε ακόμα και για . άτομα που δεν είχαν καπνίσει ποτέ. Στις γυναίκες, μάλιστα, ο αυξημένος κίνδυνος γινόταν εμφανής ήδη από την κατανάλωση 15 γραμμαρίων αλκοόλ (κάτι παραπάνω από 1 ποτό) την ημέρα.

Ποια ποτά συσχετίζονται

Ωστόσο ο καρκίνος του παγκρέατος δεν φάνηκε να επηρεάζεται εξίσου απ’ όλα τα είδη ποτών. Η νέα ανάλυση έδειξε ότι η μπύρα και τα οινοπνευματώδη (π.χ. ουίσκι, βότκα) σχετίζονταν με αυξημένο κίνδυνο. Το κρασί, όμως, δεν παρουσίασε συσχέτιση.

Η διαφορά αυτή ενδέχεται να αντανακλά διαφορετικά μοτίβα κατανάλωσης ή ακόμα και κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες, τονίζουν οι επιστήμονες. Απαιτεί όμως περαιτέρω διερεύνηση.

Αν και η μελέτη καλύπτει μεγάλο γεωγραφικό φάσμα, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι η θετική σχέση ανάμεσα στο αλκοόλ και τον καρκίνο του παγκρέατος δεν ήταν εξίσου ισχυρή σε όλες τις περιοχές. Στις χώρες της Ασίας, λόγου χάρη, δεν εντοπίστηκε στατιστικά σημαντική σύνδεση. Αυτό πιθανόν να οφείλεται σε πολιτισμικές διαφορές στην κατανάλωση αλκοόλ ή σε γενετικούς παράγοντες που επηρεάζουν τον μεταβολισμό της αιθανόλης (αλκοόλ).

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη έρευνα είναι μελέτη παρατήρησης. Επομένως δεν μπορεί να αποδείξει αιτιώδη σχέση (δηλαδή, ότι το αλκοόλ προκαλεί απ’ ευθείας καρκίνο του παγκρέατος).

Η ισχύς της όμως έγκειται στον τεράστιο αριθμό συμμετεχόντων και τη μακροχρόνια παρακολούθηση. Τα στοιχεία αυτά προσδίδουν αξιοπιστία και γενικευσιμότητα στα συμπεράσματά της, τονίζουν οι ειδικοί.

Καλύτερα λιγότερο

Οι συγγραφείς της μελέτης καταλήγουν ότι η κατανάλωση αλκοόλ (ιδίως σε ποσότητες μεγαλύτερες από 15 γρ./ημέρα για τις γυναίκες και 30 γρ./ημέρα για τους άνδρες) σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παγκρέατος.

Επομένως, για να αποφευχθεί ο καρκίνος του παγκρέατος θα μπορούσε να προστεθεί ο περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ στα προληπτικά μέτρα μαζί με:

• Tη διακοπή του καπνίσματος
• Τη διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους
• Την υιοθέτηση υγιεινού τρόπου ζωής γενικότερα

Τέλος, οι επιστήμονες υπογραμμίζουν την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα που θα διερευνήσει την επίδραση του αλκοόλ καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής, καθώς και τις επιπτώσεις συγκεκριμένων μοτίβων κατανάλωσης, όπως το λεγόμενο «binge drinking» (σποραδική υπερκατανάλωση).

«Αν και ορισμένες ερωτήσεις παραμένουν ανοιχτές, τα νέα δεδομένα ενισχύουν το επιχείρημα για μέτρο και αυτοσυγκράτηση στην κατανάλωση αλκοόλ, ιδίως στο πλαίσιο της πρόληψης σοβαρών ασθενειών όπως ο καρκίνος του παγκρέατος», καταλήγουν οι επιστήμονες της Θεραπευτικής Κλινικής ΕΚΠΑ.

Φωτογραφία: iStock